علت روغن ریزی موتور خودرو + نکات مهم

روغن‌ ریزی موتور چیست؟

روغن ریزی موتور خودرو به وضعیتی گفته می‌شود که در آن روغن موتور از سیستم روغن‌کاری خودرو به بیرون نشت می‌کند. این مشکل معمولاً به دلیل نقص در قطعاتی مانند واشرها، کاسه‌نمدها یا خرابی در بخش‌هایی از موتور مانند کارتل یا فیلتر روغن رخ می‌دهد. روغن موتور نقش حیاتی در روانکاری قطعات داخلی موتور، کاهش اصطکاک و دفع حرارت دارد؛ بنابراین، کاهش سطح روغن به دلیل روغن‌ریزی می‌تواند عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار داده و به آسیب‌های جدی منجر شود.

علل اصلی روغن‌ ریزی موتور خودرو

روغن‌ ریزی موتور دلایل مختلفی دارد که معمولاً به نقص در قطعات، عدم نگهداری صحیح یا عوامل خارجی مرتبط است. در ادامه، علل اصلی روغن‌ریزی موتور خودرو را بررسی می‌کنیم:

خرابی واشرها و کاسه‌نمدها

واشرها و کاسه‌نمدها وظیفه آب‌بندی اجزای مختلف موتور را بر عهده دارند. اگر این قطعات به دلیل استفاده طولانی‌مدت، فشار زیاد یا حرارت بالا دچار خرابی شوند، روغن از بخش‌های مختلف موتور نشت می‌کند. خرابی واشر سرسیلندر یا کاسه‌نمدهای میل‌لنگ از رایج‌ترین دلایل روغن‌ریزی هستند.

شل بودن پیچ‌های کارتل

کارتل موتور محفظه‌ای است که روغن در آن ذخیره می‌شود. اگر پیچ‌های این محفظه شل شوند یا به‌درستی محکم نشده باشند، روغن از اطراف کارتل به بیرون نشت می‌کند. این مشکل ممکن است به‌دلیل تعمیرات نادرست یا ضربه به کارتل ایجاد شود.

آسیب به کارتل روغن

کارتل روغن معمولاً در قسمت زیرین خودرو قرار دارد و در معرض ضربات ناشی از برخورد با موانع یا سنگ‌هاست. این برخوردها می‌توانند باعث ترک‌خوردگی یا سوراخ شدن کارتل شوند که نتیجه آن روغن‌ریزی خواهد بود.

استفاده از روغن نامناسب

روغن موتور باید متناسب با نوع و مشخصات موتور باشد. استفاده از روغن با ویسکوزیته نامناسب یا کیفیت پایین می‌تواند به سیستم روغن‌کاری آسیب بزند و باعث نشت روغن از اتصالات یا واشرها شود.

پر بودن بیش از حد روغن موتور

اگر سطح روغن بیشتر از حد مجاز باشد، فشار اضافی در سیستم روغن‌کاری ایجاد می‌شود. این فشار می‌تواند به قطعاتی مانند کاسه‌نمدها و واشرها آسیب بزند و موجب نشت روغن شود.

ترک یا شکاف در بلوک موتور

در خودروهای قدیمی یا خودروهایی که تحت فشار شدید کار کرده‌اند، ترک یا شکاف در بلوک موتور ممکن است رخ دهد. این ترک‌ها مسیر خروج روغن از موتور را فراهم می‌کنند و یکی از دلایل جدی روغن‌ریزی هستند.

نشتی از فیلتر روغن

فیلتر روغن، بخشی حیاتی در سیستم روغن‌کاری است. اگر فیلتر به‌درستی نصب نشده باشد، رزوه‌های آن دچار آسیب شده باشند یا واشر فیلتر فرسوده شده باشد، روغن از این ناحیه نشت خواهد کرد.

خرابی او‌-رینگ‌ها و واشرهای آب‌بندی

در برخی قسمت‌های موتور، او-رینگ‌ها و واشرهای کوچک وظیفه آب‌بندی را بر عهده دارند. خرابی یا فرسودگی این قطعات معمولاً باعث نشت روغن از اطراف پیچ‌ها یا لوله‌های متصل به موتور می‌شود.

تشخیص محل روغن‌ ریزی موتور

تشخیص دقیق محل روغن‌ریزی موتور گامی اساسی در رفع این مشکل است. این کار به شما کمک می‌کند تا از آسیب بیشتر به موتور و هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کنید. روش‌های زیر می‌توانند در پیدا کردن محل دقیق نشتی روغن مفید باشند:

1. بررسی بصری زیر خودرو

یکی از ساده‌ترین راه‌ها، مشاهده کف زمین زیر خودرو است. اگر لکه‌های روغن روی زمین مشاهده می‌کنید، می‌توانید محل تقریبی نشتی را تخمین بزنید. توجه داشته باشید که جهت جریان روغن ممکن است به دلیل شیب یا جریان باد تغییر کند، بنابراین محل واقعی نشتی ممکن است کمی متفاوت باشد.

2. بررسی سطح روغن موتور

با استفاده از میله اندازه‌گیری (Dipstick) سطح روغن را بررسی کنید. کاهش سریع سطح روغن معمولاً نشان‌دهنده وجود نشتی است. اگر کاهش سطح روغن به همراه علائم دیگر مانند دود یا صدای غیرعادی موتور باشد، احتمالاً نشتی جدی‌تر است.

3. استفاده از اسپری تمیزکننده

قبل از شروع بررسی، می‌توانید از اسپری تمیزکننده موتور برای پاک کردن روغن‌های قدیمی استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مسیر دقیق نشتی را شناسایی کنید. پس از تمیز کردن، موتور را روشن کرده و منتظر مشاهده محل دقیق نشت شوید.

4. استفاده از رنگ‌دانه‌های نشت‌یاب (UV Dye)

افزودن رنگ‌دانه‌های نشت‌یاب به روغن موتور یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای شناسایی محل نشتی است. این مواد با تابش نور UV شفاف می‌شوند و مسیر نشت روغن را به وضوح نشان می‌دهند. این روش به‌ویژه در تشخیص نشتی‌های کوچک بسیار کاربردی است.

5. بررسی فیلتر و واشرهای روغن

فیلتر روغن و واشرهای اطراف آن از مکان‌های رایج روغن‌ریزی هستند. نصب نادرست فیلتر یا خرابی واشر می‌تواند منجر به نشت روغن از این ناحیه شود. بهتر است اتصالات فیلتر و واشرها را بررسی کنید.

6. بازدید از اجزای حیاتی موتور

واشر سرسیلندر، کاسه‌نمدها، او-رینگ‌ها و کارتل موتور از اجزایی هستند که باید بررسی شوند. روغن‌ریزی از این بخش‌ها معمولاً قابل مشاهده است و با تعویض یا تعمیر قطعه مشکل رفع می‌شود.

7. بررسی بلوک موتور و ترک‌ها

در خودروهای قدیمی یا خودروهایی که تحت فشار زیاد کار کرده‌اند، ترک در بلوک موتور یا اجزای مرتبط ممکن است رخ دهد. این ترک‌ها به‌سختی قابل مشاهده هستند و معمولاً نیاز به معاینه دقیق توسط متخصص دارند.

روش‌های پیشگیری از روغن‌ریزی موتور خودرو

پیشگیری از روغن‌ ریزی موتور خودرو می‌تواند هزینه‌های تعمیراتی و آسیب‌های جدی به موتور را کاهش دهد. با رعایت نکات زیر، می‌توانید احتمال بروز این مشکل را به حداقل برسانید:

استفاده از روغن موتور مناسب

همیشه از روغنی استفاده کنید که با مشخصات فنی موتور خودروی شما سازگار باشد. ویسکوزیته و کیفیت روغن باید مطابق با توصیه‌های سازنده خودرو انتخاب شود. روغن‌های نامرغوب یا غیر استاندارد ممکن است باعث فرسایش واشرها و کاسه‌نمدها شوند.

تعویض به‌موقع روغن و فیلتر روغن

تعویض دوره‌ای روغن موتور و فیلتر آن یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. فیلتر روغن کثیف یا روغن فرسوده می‌تواند به ایجاد فشار غیرطبیعی در سیستم روغن‌کاری منجر شود و نشت روغن را افزایش دهد.

بررسی دوره‌ای واشرها و کاسه‌نمدها

واشرها و کاسه‌نمدها با گذر زمان و تحت تأثیر حرارت و فشار دچار فرسودگی می‌شوند. بازرسی دوره‌ای این قطعات و تعویض آن‌ها در صورت مشاهده هرگونه خرابی یا ترک‌خوردگی می‌تواند از روغن‌ریزی جلوگیری کند.

اطمینان از محکم بودن اتصالات

شل بودن پیچ‌ها و اتصالاتی مانند پیچ‌های کارتل یا فیلتر روغن می‌تواند باعث نشت روغن شود. هنگام تعویض روغن یا انجام سرویس‌های دوره‌ای، اطمینان حاصل کنید که تمامی اتصالات به‌درستی محکم شده‌اند.

جلوگیری از پر کردن بیش از حد روغن موتور

اضافه کردن روغن بیش از حد استاندارد می‌تواند فشار داخل سیستم روغن‌کاری را افزایش داده و باعث آسیب به کاسه‌نمدها و واشرها شود. همیشه سطح روغن را طبق نشانگر میله اندازه‌گیری تنظیم کنید.

اجتناب از رانندگی در شرایط سخت

رانندگی مداوم در مسیرهای ناهموار یا با سرعت بالا می‌تواند به اجزای زیرین خودرو، از جمله کارتل، آسیب بزند. از برخورد خودرو با سنگ‌ها یا موانع جلوگیری کنید و در صورت نیاز از محافظ کارتل استفاده کنید.

انجام سرویس‌های دوره‌ای خودرو

سرویس‌های دوره‌ای شامل بررسی قطعات موتور، سیستم روغن‌کاری و تعویض قطعات فرسوده است. این سرویس‌ها به شناسایی و رفع مشکلات پیش از بروز نشتی کمک می‌کنند.

توجه به علائم اولیه نشتی روغن

اگر لکه‌های روغن زیر خودرو مشاهده کردید یا سطح روغن به‌سرعت کاهش یافت، بلافاصله خودرو را بررسی کنید. توجه به علائم اولیه می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.

استفاده از قطعات باکیفیت در تعمیرات

در هنگام تعمیر موتور یا تعویض قطعات، حتماً از واشرها، کاسه‌نمدها و دیگر اجزای باکیفیت و استاندارد استفاده کنید. قطعات بی‌کیفیت عمر کوتاه‌تری دارند و احتمال روغن‌ریزی را افزایش می‌دهند.

نکات مهم در زمان مواجهه با روغن‌ ریزی موتور خودرو

اگر با روغن‌ ریزی موتور خودرو مواجه شدید، اقدامات سریع و اصولی می‌تواند از آسیب‌های جدی به موتور جلوگیری کند. در این شرایط، بلافاصله خودرو را در مکانی امن متوقف کنید. ادامه رانندگی در حالی که روغن موتور نشت می‌کند، می‌تواند باعث کاهش سطح روغن و آسیب شدید به قطعات داخلی موتور شود.

یکی از اولین کارهایی که باید انجام دهید، بررسی سطح روغن موتور با استفاده از میله اندازه‌گیری (Dipstick) است. اگر سطح روغن پایین است، می‌توانید موقتاً مقدار مناسبی روغن اضافه کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود، اما باید در اسرع وقت خودرو را به تعمیرگاه منتقل کنید.

منبع نشتی را بررسی کنید. با نگاه به زیر خودرو، لکه‌های روغن را دنبال کنید و بخش‌هایی مانند فیلتر روغن، کارتل یا اتصالات موتور را چک کنید. این کار می‌تواند در پیدا کردن محل نشتی به مکانیک کمک کند.

هرگز از مواد موقت برای پوشاندن نشتی استفاده نکنید. چسب‌ها یا آب‌بندهای موقت ممکن است به نظر راه‌حلی سریع برسند، اما در عمل می‌توانند به سیستم روغن‌کاری آسیب بیشتری وارد کنند.

اگر نشتی شدید است یا سطح روغن بسیار کاهش یافته، موتور را خاموش نگه دارید. روشن نگه داشتن موتور در این شرایط باعث افزایش اصطکاک و گرمای موتور شده و خطر آسیب جدی را افزایش می‌دهد.

در نهایت، با یک مکانیک متخصص تماس بگیرید. تشخیص دقیق علت روغن‌ریزی و رفع آن نیاز به تجربه و ابزار تخصصی دارد. از تأخیر در تعمیرات خودداری کنید، زیرا روغن‌ریزی می‌تواند منجر به خسارات پرهزینه‌ای شود.